بر اساس آمار دریافت شده، قدیمی‌ترین فرش ایرانی، فرش دستباف بوده که در سال ۱۹۴۹ بافته شده است. این موضوع نشان می‌دهد ایرانیان از گذشته‌های دور به گسترده زیر پایشان اهمیت زیادی می‌دادند. البته که طرح فرش‌های آن زمان با امروز فاصله بسیار زیادی دارد. همچنین خبری از طراحی نقشه فرش نبوده است. اما امروزه شاهد این هستیم که نقشه فرش را با سیستم‌های کامپیوتری طراحی می‌کنند مانند فرش های ماشینی نفیس که در مجموعه قصر فرش موسوی در مشهد شاهد آن هستیم . این هنر ایرانی در عصر امروز مورد توجه تمام کشورهاست. به طوری که یکی از صادرات مهم کشور، صادر کردن فرش به کشورهای اروپایی است یکی از صادر کننده های ایرانی فرش های نفیس به خارج از کشور مجموعه ی قصر فرش مشهد است با نیم قرن تجربه درخشان در فرش های ماشینی است. طرح و نقشه و رنگ قالی ایرانی به قدری متنوع است که برای هر دکوراسیون و باب میل هر سلیقه‌ای یک انتخاب مناسب پیدا می‌شود مانند بسیاری از فرش های نفیس مجموعه ی قصر فرش که به علت تنوع زیادی که در ابعاد و رنگ و طرح فرش دارد دیگر نگرانی مشتری ها را از هماهنک نشدن فرش با هر دکوراسیونی از بین برده است. فرش زینت کفپوش همه فضاهاست. هرچقدر هم قیمت سنگ و سرامیک افزایش پیدا کند و طرح‌های متنوعی را جلوی ما بگذارد باز هم وجود خالی فرش ایرانی در آن فضا را احساس خواهیم کرد. برای انتخاب فرش عوامل زیادی می‌تواند دخیل باشد تا انتخاب ما را تحت پوشش قرار دهد. دکوراسیون محیط، مبلمان، پرده و وسایل چوبی، بودجه در نظر گرفته شده و … همگی می‌تواند بر خرید ما تاثیر بگذاردکه ما در مجموعه ی قصر فرش این محدودیت را از بین برده ایم و با طرح هایی نو و برندهای امروزی و دستگاه های بافت بسیار دقیق فرش های نفیسی را به بازار ارائه داده ایم چون گلچینی از بهترترین ها هستیم.

امروزه وجود فراوان فرش‌های ماشینی در بازار به دلیل تنوع رنگ و طرح این مدل فرش است که در مجموعه ی قصر فرش با استفاده از ماشین های بافت شونهر آلمان که بهترین دستگاه های بافت فرش در ابعاد و تراکم بالا می باشد تنوع در سایز و طرح را برای مشتری های گرامی به ارمغان آورده ایم . در کارخانه‌ها با دادن نقشه فرش به سیستم‌های کامپیوتری، بافت توسط دستگاه آغاز می‌شود و در کمترین زمان ممکن محصول نهایی آماده می‌شود با ارسال رایگان در مجموعه قصر فرش.یکی از ویژگی های مهم و اساسی این مجموعه امکان سفارش فرش در ابعاد نامتعارف ه صورت جفت می باشد و همچنین تولید فرش در ابعاد بیست و بیست و چهار متری ئر تراکم 4500 می باشد. برای داشتن بهترین انتخاب اول باید نیازهای خود را بسنجید. الویت‌های انتخاب خود از یک فرش را بدانید و سپس تصمیم به خرید بگیرید.

این مقاله را در رابطه با آن ننوشته‌ایم که بگوییم فرش ماشینی بهتر است یا دستباف. هر خانواده‌ای با توجه به بودجه و نوع کاربردی آن می‌تواند برای خرید فرش تصمیم گیری کند. اما برای شناخت بهتر لازم است تفاوت‎های ظاهری آن را بدانید تا لحظه‌ای گرفتار دلالان فرش نشوید. در این مقاله به شما روش‌های شناخت و تشخیص این دو نوع فرش را به شما می‌گوییم. کار چندان سختی نیست با کمی دقت به نتیجه خوبی خواهید رسید.

• فرش دستباف و فرش ماشینی :
• فرش های دستبافت : با مواد ارگانیک مانند پشم و رنگرزی شده با رنگزاهای کاملاً گیاهی بافته می‌شود.رنگ ها و طرح‌های زنده فرش‌های دستباف یادآور فرهنگ باستانی ایران زمین است.
• فرش های ماشینی : توسط دستگاه های پیشرفته و با مواد طبیعی و یا مصنوعی مانند اکرولیک ، ابریشم ، و پلی استر بافته می ‌شوند. فرش های ماشینی در سایز و طراح های مختلف طراحی و تولید می شوند . فرش های دستبافت بسیار ظریف و دارای نقش های متنوع می باشند.

برای بافت اولین فرش‌ها خبری از کارخونه‌ها و دستگاه‌های بافت فرش نبود. نیروی انسانی از ابتدای دارکشی آن را انجام می‌داد و سپس مشغول بافت آن می‌شد.

یکی از دلایلی که اجازه می‌دهد فرش دستباف گران‌تر از نوع ماشینی آن باشد، جنس گره‌های تار و پود آن است .

• نیازی نیست برای همه فضاها فرش دستباف را انتخاب کنید و هزینه‌های زیادی را بپردازید..
• چرا فرش دستباف گران‌تر از فرش ماشینی است؟

برای بافت اولین فرش‌ها خبری از کارخونه‌ها و دستگاه‌های بافت فرش نبود. نیروی انسانی از ابتدای دارکشی آن را انجام می‌داد و سپس مشغول بافت آن می‌شد. ارزش هنری یک فرش دستباف به مراتب خیلی بیشتر از فرشی است که توسط دستگاه بافته شود. در نوع دستباف بودن فرش، بافنده با نگاه کردن به نقشه، رج به رج فرش را با دقت می‌بافد.

پس از تمام شدن کار، فرش توسط کارشناس ماهر به اصطلاح پرداخت می‌شود. پرداخت شدن فرش عملی جهت تکمیل شدن بافت فرش است که سطح فرش را یکسان می‌کنند. در واقع پرزهای اضافی را از سطح فرش جدا می‌کنند. زمانی که این پرزها برداشته شود نمای ظاهری فرش به خوبی مشخص می‌شود. این مرحله برای نمایش نتیجه نهایی کار بسیار حساس و مهم است.

• تشخیص فرش دستباف از فرش ماشینی :

تشخیص فرش دستباف از ماشینی برای کسانی که در این کار تجربه و آشنایی کافی را ندارند ممکن است مشکل باشد. شما با دیدن ظاهر یک فرش امکان تشخیص نوع بافت آن را خواهید داشت. یکی از بهترین راه‌های تشخیص، نگاه کردن به بافت پشت فرش است. اگر پشت فرش دستبافت را نگاه کنید طرح نقشه آن را به سادگی می‌بینید. اما نقشه فرش ماشینی از قسمت پشت به سادگی قابل دیدن نیست . البته امروزه با استفاده از دستگاه های بافت در شانه و تراکم بالا ( دستگاه بافت شونهر آلمان ) که فرش با چنان ظرافتی بافته می شوند که پشت فرش کاملا نقشه فرش مشخص است.

همچنین لبه‌های طولی فرش دستباف به صورت دستی بافته می‌شود و شما کمی بافت نامنظم را در کناره‌های فرش را خواهید دید. اما این گونه نیست که این بافت از زیبایی فرش کم کند، حتی به وضوح هم ایرادی دیده نمی‌شود. اما با قرار دادن دو نوع فرش ماشینی و دستبافت متوجه ظاهر آن خواهید شد. نخ استفاده شده در فرش‌های دستباف از ابریشم یا پشم، که الیاف و پرزهای نرمی دارد تشکیل شده است . اما امروزه نخ های مورد استفاده در فرش های ماشینی کاملا مشابه نخ های مورد استفاده در فرش های دست بافت است مانند مرینوس و ابریشم.

 شما با لمس کردن سطح فرش متوجه نرم یا زبر بودن آن خواهید شد. نخ‌های بافته شده فرش ماشینی کمی زبرتر از نوع دستباف است. روش دیگر، نگاه کردن به ریشه‌های فرش است. اگر ریشه‌ها به صورت جدا از فرش بافته شده باشد، فرش ماشینی است. اما در بافت فرش‌های دستباف اگر دقت کنیم، ریشه‌ها در امتداد فرش بافته می‌شوند. در نهایت به مبلغ تمام شده فرش دقت کنید. فرش‌های ماشینی قیمت کمتری نسبت به فرش دستباف دارند.

تفاوت فرش ماشینی و دستباف به الگو و اندازه هم مربوط می شود

قالی هایی که با ماشین بافته می شوند چون همه نقشه و طرح و بافت آن با ماشین اجرا می شود عموما بافت دقیق تری داشته و کمتر تناقضی در طرح بافته شده آن خواهید دید اما قالی های دستی اینطور نیستند و به علت اینکه با دست بافته می شوند، ممکن است در برخی جاها تقارن به خوبی رعایت نشده و حتی گاهی طرح ها با نقص بافته شده باشند.

پشت فرش ماشینی و دستبافت:

یکی از راه های تفاوت فرش ماشینی و فرش دستبافت نگاه کردن به پشت فرش است.

در پشت فرش دستبافت نخ‌های پود معمولاً به رنگ‌های مختلف آبی، سفید یا قرمزمی باشند.نخ‌های پود همان نخ‌های افقی هستند که تا ریشه‌های فرش کشیده می شوند.

چون فرش دستباف توسط دست بافته می‌شود، رشته‌های پود کاملاً صاف نیست و گره‌های رنگی پشت فرش دستباف یکدست نیست به گونه ای که گره‌ها در بعضی ناحیه ‌ها اندکی ضخیم‌ تر می باشد این غیریکنواختی علامت دستباف بودن فرش است.

امروزه فرش‌های ماشینی کپی‌ دستبافی وجود دارد که تشخیص دادن آنها از فرش دستبافت بسیار دشوار است بنابراین اگر فرش کاملاً یکدست و یکنوتخت نبود باز هم نمی توان با اطمینان بگویید که فرش، دستباف است.

روی فرش ماشینی و دستبافت:

در روی فرش به نقشه فرش با دقت نگاه کنید، شکل و اندازه طرح فرش ماشینی در سراسر فرش کاملاً یکسان است و اثری از اختلاف اندازه و اختلاف بافت در فرش ماشینی دیده نمی‌شود و فرش کاملا سکدست و یکنواخت می باشد.

شکل و اندازه طرح فرش دستباف در دو سر فرش کاملاً یکسان نیست. و علاوه برا آن نقشه بافته شده با دست صددرصد بی ‌نقص نیست. این غیریکنواختی و ناهواری که در فرش‌های دستباف به چشم می‌خورد در واقع نشانه ‌ای از اصالت یک فرش دستبافت است.

الیاف مصرف شده در فرش دستباف و ماشینی:

یکی دیگر از راه تشخیص تفاوت فرش ماشینی و فرش دستبافت توجه به جنس نخ و الیاف فرش می باشد.

همانطور که می دانید فرش های دستباف عموماً با پشم بافته می‌شوند در صورتی که فرش های ماشینی با نخ اکرولیک یا پلی استر بافته و تولید می‌شود.

تغییر در رنگ های فرش ماشینی و دستبافت:

تفاوت فرش ماشینی و فرش دستبافت در رنگ نتیجه رنگ کردن پشم با رنگزاها یا صرفاً پی‌آمد رنگ باختن پشم در اثر تابش نور، شستشو و قرار گرفتن در محیط است.

به این تغییرات رنگی که در رنگ زمینه فرش دیده می‌شود، ابرش گفته می‌شود. ابرش به ندرت در فرش ماشینی دیده می‌شود.

 قاطی شدن رنگ فرش مشکل شایعی است که هنگام شست وشوی فرش دستباف پیش می‌آید و فرش دستباف باید توسط نیروی متخصص شسته شود تا مشکل رنگ پس دادن پیش نیاید.

ریشه های فرش ماشینی و دستبافت:

درفرش های ماشینی لبه‌ های فرش با دستگاه بخیه زده می‌شوند و ریشه فرش به لبه ها دوخته می‌شود، اما در فرش های دستبافت لبه‌های فرش با دست بخیه زده می‌شود و ریشه فرش همان انتهای رشته‌های تار است و چیزی نیست که بعداً به فرش دوخته شود.

در واقع این بخیه‌ها همان عاملی هستند که  الیاف فرش را در کنار هم نگه می‌دارند، به عبارت دیگر ریشه فرش ماشینی پس از تمام شدن بافت فرش روی آن دوخته می‌شود، حال آن که ریشه‌های فرش دستباف بخشی از رشته‌های تار است.

ماندگاری فرش ماشینی و دستبافت:

همانطور که اطلاع دارید دوام فرش ماشینی به کیفیت و الیاف به کار برده شده برای بافت آن بستگی دارد.

 طول عمر فرش ماشینی حدوداً بیست سال یا حتی کمتر است، البته فرش‌ های ماشینی تولید شده از الیاف اکرولیک به شرط آن که به خوبی از آنها نگهداری شود، عمر بسیار بیشتری دارند.

 فرش دستباف معمولاً با مواد طبیعی، مانند ابریشم، پنبه، کنف و پشم بافته می ‌شوندو طول عمر طولانی تری دارند، در اکثر فرش‌های پشمی از نخ ابریشمی نیز برای جلوه دادن به نقشه فرش و زیباتر کردن آن استفاده می‌شود.

 فرش دستبافت دوام بسیار بالایی دارد و اگر کیفیت بالایی داشته باشد و به خوبی از آن نگهداری شود، سالیان سال عمر خواهد کرد.

فرشی که در پرزهای آن از پشم با پلیمرهای سنتزی، پلی اولفین یا پلی پروپیلن استفاده شده باشد به احتمال زیاد ماشینی است.

دستگاه بافت فرش ماشینی دستباف:

فرش‌های ماشینی توسط ماشین آلات بزرگ برقی که به وسیله‌ی کامپیوترها کنترل می‌شوند، به صورت اتوماتیک و بسیار سریع بافته می‌شوند.

فرش‌های دستباف بر روی یک دستگاه قالی (دار قالی) با دست گره زده و بافته می‌شوند.